برنامه مستمر آموزشی در کنار برنامه های مقطعی

قرآن انسان را موجودی فراموشکار معرفی می­کند که نیازمند یادآوری مکرر است. از این رو، استمرار، نقش مهمی در امر آموزش دارد.

مهمترین برنامه مستمر تربیتی برای فرزندان، نقش الگویی والدین و اعضاء خانواده است. در کنار این مهم، گاه برنامه­ هایی برای کودکان برگزار می­شود که در تربیت دینی ایشان تأثیر چشمگیری دارد. این برنامه ­ها، اگر با فاصله زمانی قابل ملاحظه­ ای برگزار شوند، برنامه مقطعی به حساب می­آیند، و اگر به صورت هفتگی یا مثلا دوهفته یک­بار باشند، برنامه مستمر خوانده می­شوند.

آشنایی اجمالی با کلاس های جاری در مراکز اسلامی

امروزه خوشبختانه مراکز اسلامی و مساجد، برنامه ­های آموزشی خوبی برای کودکان تدارک دیده­اند. این برنامه­ ها، عموما در روزهای پایان هفته و معمولا طی نصف روز برگزار می­شود. بسیاری از مراکز برای برگزاری این کلاس­ها، ثبت نام می­کنند و شهریه مختصری را برای مخارج برگزاری دوره دریافت می­نمایند و دوره­ای حدودا مطابق با سال تحصیلی برای کودکان ارائه می­کنند.

محتوای این دوره­ها، تعالیم اسلامی از جمله عقائد، اخلاق، تاریخ و احکام است که البته در بعضی موارد، همراه آموزش قرائت قرآن و نیز آموزش زبان عربی یا زبان رسمی آن مرکز، نظیر فارسی، اردو و … می­باشد. بعضی از مراکز برای محتوای درسی، خود اقدام به طراحی و ساماندهی محتوا کرده­ اند و برخی هم از منابع تهیه شده توسط مؤسسات و مراکز دیگر استفاده می­کنند.

معلمین این دوره­ ها، عموما داوطلبانی هستند که بدون دریافت وجه، نسبت به تعلیم مسائل دینی، اقدام می­کنند. در بعضی موارد هم، مراکز به مربیان خود حق الزحمه کمی که بعضی از هزینه­های ایشان را پوشش دهد، تقدیم می­کنند.

نقاط قوت و ضعف طرح های موجود

نقاط قوت:

  • برنامه منظم هفتگی در قالب شبیه کلاس­ های مدرسه
  • وجود سلسله کتاب طراحی شده برای سنین مختلف کودکان و نوجوانان
  • توجه به موضوعات مختلف، نظیر عقائد، اخلاق، تاریخ و احکام

نقاط ضعف:

  • فقدان جذابیت­های لازم برای کودکان
  • کمبود برنامه ­های تربیتی نظیر بازی و فعالیت­های جمعی و اردو و تربیت ضمن آنها
  • وجود برنامه یکسان برای همه مخاطبین هم­سن، بدون در نظر گرفتن تفاوت­های ایشان
  • غلبه رویکرد آموزشی نسبت به جنبه ­های معنوی

طرح ضحی برای دوره های آموزشی

برنامه ­های مناسبتی می­توانند بخشی از روند تعلیم و تربیت اسلامی به حساب آیند. ضرورتی ندارد که علاقمندان به آشنایی با تعالیم اسلامی، حتما در کلاس­های هفتگی شرکت کنند. بسیار از مردم علاقه، فرصت یا امکان شرکت در برنامه کلاسی را ندارند، اما معمولا شرکت در مجالس مناسبتی برایشان مقدور است. از این رو، مناسب است که تعداد برنامه­های مناسبتی بیشتر شود و از سوی دیگر، بر کیفیت محتوا و جذابیت و جنبه ­های تربیتی آن افزوده گردد.

در کنار این برنامه ­ها، کسانی که علاقمند به شرکت در کلاس­های هفتگی برای آشنایی منظم با تعالیم اسلامی هستند، می­ توانند از برنامه ­های آموزشی مراکز اسلامی بهره گیرند. محتوای متداول کلاس­های هفتگی، دارای نقاط قوت و ضعفی است که پیشتر به آنها اشاره شد. طبیعتا بهتر است که هر کدام از ما که قصد ارائه خدمات تعلیم و تربیت به فرزندان مسلمان را داریم، آن نقاط قوت را حفظ کنیم و از نقاط ضعف مطرح شده، پرهیز نماییم.

برای رفع نقاط ضعف یادشده، مناسب است با در اختیار داشتن فهرست جامعی از موضوعات دینی، منابع مناسبی را در اختیار مربیان و فراگیران قرار دهیم تا با انتخاب خود ناظر به شرایط مختلف، به تدریس و مباحثه آن در محیط کلاس بپردازند. به این منظور، به توضیحات قسمت بعد توجه فرمایید.

ZOHA lifestyle

جدول جامع موضوعات تربیت اسلامی

وقتی قرآن را با دقت در معانی آن می­خوانیم، این حس برای ما حاصل می­شود که خداوند مهربان در کتاب خود، کلاس درسی برای ما تشکیل داده که در جای جای زندگیمان، بدانیم که چه باید بکنیم و چه باید نکنیم! دین اسلام، یک الگوی کامل برای زندگی سعادتمندانه در دنیا است. این الگو، به همه جنبه ­های نیاز انسان در زندگی روزمره خود توجه داشته و راهنمایی لازم را در ابعاد مختلف زندگی بشر در اختیار او قرار داده­است.

برای همین منظور، با کمک منابع مختلف از جمله کتاب شریف کافی، مجموعه کاملی از موضوعات مختلف دین را تدوین کردیم و تلاش نمودیم تا محتوای ارائه شده به مخاطبان، آینه ­ای از همه جنبه­ ها باشد و نه تنها بعضی از آنها.

مجموعه های منتخب از کتاب های آموزشی

نویسندگان و فعالان حوزه فرهنگ و اندیشه، طی سال­های متمادی، تلاش فراوانی در نگارش و ویرایش و بهسازی کتاب­های حوزه تعالیم دینی کرده ­اند. از میان انبوه این کتاب­ ها، می­ بایست کتاب­ های مشابه را غربال کنیم و کیفیت محتوا را محک انتخاب خود قرار دهیم تا به مجموعه مناسبتری از کتاب­ ها برسیم.

با همین هدف، حدود 1000 جلد کتاب فارسی متناسب با سطح 1 و 2 را بررسی کردیم و از میان آنها، حدود 400 عنوان را برای کار تدریس مناسب یافتیم. این کتاب­ ها، در مجموعه کتاب­ های آموزشی و کتاب­ های کمک آموزشی، درون سایت معرفی شده ­اند.

از ویژگی­ های مثبت این مجموعه، وجود امکان انتخاب محتوا توسط مربی برای فراگیران است، به طوری که مسیر تدریس ناظر به شرایط، انعطاف­ پذیر است. البته برای تسهیل کار مربیان، تعداد کمتری از کتاب­ ها را تحت عنوان بسته آموزشی برای سطح 1 و سطح 2 جدا کردیم و یک جدول زمان بندی پیشنهادی هم برای تدریس آنها در اختیار مربیان قرار داده­ایم.

برنامه های تربیت معلم و مربی

بسیاری از جوانان مسلمان، بر حسب دغدغه و غیرت دینی، علاقمند اند که در کار تعلیم و تربیت اسلامی گام نهند. نگرانی بسیاری از ایشان این است که با توجه به حساسیت و اهمیت این کار، مبادا بدون داشتن تخصص و تجربه لازم و رعایت اصول و مبانی روش تربیت اسلامی، دست به این کار بزنند و آثار نامطلوبی از کار ایشان حاصل شود.

با توجه به همین نگرانی به­ جا، از ابتدای این فعالیت، شروع به ارائه دوره­ های تربیت معلم و مربی کردیم. این دوره­ ها، امروزه ذیل 4 عنوان زیر ارائه می­شوند:

  • مکتب تربیتی اسلام
  • مکتب معرفتی اسلام
  • مهارت­ های فعالیت­ های فرهنگی
  • آشنایی با محتوای آموزشی

این دوره ­ها هر از چندی مجددا برگزار می­شود و علاقمندان می­توانند در کلاس­های مجازی از آن بهرمند شوند. خلاصه ­ای از محتوای هر جلسه از این دوره ­ها نیز داخل سایت ارائه شده ­است.